آب در تغذیه شیرخوار آب در تغذیه شیرخوار

آب شهری یا آب معدنی

آب در تغذیه شیرخوار بخش بزرگی از وزن بدن انسان را آب تشکیل می هد و برای سلامتی در تمام سنین لازم است. خوشبختانه بعد از ماه های اول زندگی، به تدریج احساس تشنگی با کمک مکانیسم های تنظیمی بسیار قدرتمند در بدن ایجاد شده، با ترشح هورمون هایی نظیر آنژیوتانسین و ADH شخص را وادار به نوشیدن کرده، آب اضافه را از کلیه ها به بدن بازمی گرداند.

اما در نوزادان و شیرخواران کوچک تر، ترشح این هورمون ها از سوئی و قدرت تغلیظ ادرار از سوی دیگر، آنها را در معرض احتمال بالاتر کم آبی قرار می دهد.

خوشبختانه ترکیب شیرمادر (که حتی با شرایط آب و هوایی اندکی تغییر می کند) همه آب مورد نیاز شیرخوار در شش ماه اول زندگی را تأمین می کند.

تهیه صحیح شیرخشک نیز می تواند نیاز به آب را مرتفع سازد، با شروع غذای کمکی به تدریج نیاز به آب بیشتر می شود و به تدریج كودك را با آب آشنا مي كنيم.

ممکن است در ابتدا کودک از خوردن آب سر باز زند و علاقه ای نشان ندهد، ولی با حوصله و شکیبایی سعی می کنیم مقدار مصرف را به حدود روزی ٦٠ تا ١٢٠ میلی لیتر (یعنی حدود ١٠ تا ٢٠ میلی لیتر برای هر کیلوگرم وزن بدن) برسانیم،

البته میزان واقعی نیاز به آب، به عوامل متعددی از جمله میزان تعریق شیرخوار یا میزان مصرف غذاهای آبکی نظیر سوپ و غیره دارد.

در کشوری کم آب مثل ایران که میزان بارش سالانه اندک بوده و متأسفانه خشکسالی های فصلی مناطق وسیعی از کشور را فرا گرفته است

حفظ و پایداری منابع آبی از اهمیت بسیاری برخوردار است و اولویت نهادها از جمله شرکت آب و فاضلاب کشور، در درجه اول رساندن آب آشامیدنی به مردم است که درنتیجه در کیفیت آب ممکن است به درجاتی چشم پوشی صورت پذیرد.

کیفیت آب در نقاط مختلف کشور و حتی در مناطق مختلف شهرهای بزرگ نظیر تهران متفاوت است چراکه منابع تأمین آب (از آب های زمینی در آن منطقه گرفته تا آب های محصور در پشت سدها) متفاوت است.

معمولاً در شهرهای مختلف کشور، مصرف کلر برای امنیت میکروبی آب بالاست و می توان تقریباً از سلامت آب به لحاظ عدم حضور میکروارگانیسم های عمده اطمینان داشت با این وجود، ممکن است بعضی املاح که ظرفیت آسیب رسانی دارند (نظیر نیترات، نيترات و فلزات سنگین) در بعضی نقاط کشور بالاتر از حد استاندارد باشد.

لازم به توضیح است که املاح آب عموماً آسیب زا نیستند و تصور عمومی مبنی بر حذف املاح آب، و اصطلاحاً آب سبک در برابر آب سنگین مزیتی به شمار نمی رود. حتی بعضی منابع علمی وجود برخی املاح آب را لازم دانسته اند.

آنچه در این میان مهم است، املاحی است که ظرفیت آسیب رسانی به بدن را دارند نظیر نیترات، نیتریت، فلزات سنگین (سرب و جیوه) و همچنین آلودگی های نوظهور ناشی از نشت آلاینده های زیست محیطی یا سموم دفع آفات نباتی به آب های زیرزمینی است.

برای شیرخواران و خردسالان، اولین توصیه، مصرف آب شهری جوشانده و سرد شده می باشد. چراکه قطعاً ویروس ها و میکروب های احتمالی موجود در آب شهری را از بین برده، معمولا آب سالمی برای نوشیدن یا تهیه غذا آماده می کند.

تصفيه کننده های خانگي ممکن است گزینه بعدی باشد.

بعضی تصفیه کننده ها تنها تصفيه فيزيكي انجام می دهند که ارزشی چندانی ندارد، ولی تصفیه کننده های خانگی که امکان تصفیه شیمیایی را مهیا می کنند گزینه بسیار مناسبی هستند،

چراکه در صورت تعویض به موقع فیلترها، می تواند میزان نیترات، نیتریت، سرب و جیوه موجود در آب را به شدت کاهش داده، آب سالمی تقدیم خانواده ها کند.

در مورد آب هاي آشامیدنی موجود در بازار (اصطلاحاً آب های معدني) بايد ميزان نيترات آن کمتر از ٥ میلیگرم در لیتر آب باشد. اغلب آب های آشامیدنی موجود در بازار (دست کم نام های تجاری شناخته شده) از این استاندارد برخوردار بوده،

می توان به سادگی با خوانش اطلاعات مندرج بر روی برچسب ( یا لیبل) محصول تا حد زیادی از سلامت آب اطمینان حاصل کرد.

آب های مخصوص کودکان نیز در بازار ایران موجود است که نظیر آب های معدنی، میزان نیترات و نیتریت را در کنترل درآورده اند

ولی قیمت آن در بازار ایران هنوز بسیار گران بوده، مقرون به صرفه به نظر نمی رسند از سوی دیگر، مصرف زیاد آب برای تهیه آنها ممکن است محل مناقشه برای فعالین محیط زیست باشد.

در نهایت در صورت عدم دسترسی به تصفیه کننده های خانگی، توصیه می شود آب معمولی یا آب لوله کشی را جوشانده و براي مصرف كودك (چه مصرف مستقیم آب و چه مصرف برای تهیه شیرخشک یا غذا) به دمای محیط در آورد.

جوشاندن بیش از حد آب نیز اصلاً توصیه نمی گردد و معمولا یکبار جوشاندن آب کافی است. چراکه جوشاندن بیش از حد موجب تغلیط آب شده، پیشنهاد می شود که آب، بیش از یکبار جوشانده نشود.

امید که با حفظ منابع آبی و مصرف متعادل، آب آشامیدنی سالم برای نسل های بعدی نیز در دسترس باشد.

پیج اینستاگرام سلامت مادران

دکتر علی نظری

متخصص تغذیه نوزادان و کودکان