لمس و ماساژ کودک نه تنها راهی است برای عشق ورزیدن و عمیق‌تر ساختن ارتباط عاطفی مادر و نوزاد، بلکه مطابق تحقیقات به عمل آمده ماساژ نوزادان سه بار در روز و هر بار به مدت ۱۰ دقیقه موجب شده است، بدون این که مقدار تغذیه شان بیشتر باشد سریعتر از دیگر کودکانی که ماساژ را تجربه نکردند وزن بگیرند. چرا؟

نه تنها که جذب غذا توسط دستگاه گوارش در این کودکان بهتر انجام شده و خواب عمیق‌تری نسبت به سایر کودکان داشتند؛ بلکه موجب شده است که مشکلات تنفسی کمتری داشته باشد.

پوست وسیع ترین عضو حسی محسوب می‌شود. انسان به خوبی به لمس  پاسخ می‌دهد. بیش از ۵ میلیون گیرنده لمسی روی پوست و۵۰۰۰ در یک بند انگشت وجود دارند. لمس و ماساژ کودک باعث ثبات سیستم عصبی‌اش شده و اصولاً حواس پنجگانه او همراه با تماس فیزیکی نزدیک رشد کرده و هماهنگ می‌شود. ماساژ اولین قدم در جهت شکل گیری رفتار هوشمندانه در کودک است.

تحقیقات ثابت کرده است که نوزاد برای رشد متعادل جسمی و ذهنی و روانی مرتباً احتیاج به نوازش مغذی دارد. گرمای دست شما حین ماساژ و صمیمیت آغوش شما او را تغذیه می‌کند. بگذار انتقال او از عالم رحم به عالم خاکی تا حد امکان بدون تنش و خوشایند باشد.

چگونه کودک خود را ماساژ دهید:

ابتدا فقط دست‌های گرم خود را به آرامی روی نواحی در دسترس کودک قرار داده و از انجام هر عمل دیگری خودداری کنید. نفس عمیق بکشید و خود را رها و آرام سازید. با هر دم به واژه آرامش و با هر بازدم به واژه ی آسایش فکر کنید .

این نوع ارتباط از طریق ماساژ را به طور روزانه انجام دهید و به تدریج دوره ی تماس را افزایش داده و آن را از حالت لحظه ای به حالت دقیقه ای برسانید.

دستان ما، نمایانگر احساسات درونی ما هستند .

اگر پریشان و نگران هستید،کودکتان نیز مضطرب و نگران خواهد شد. پس قبل از شروع لمس و ماساژ کودک، دستانتان را شل و ریلکس کنید. هنگام ماساژ دادن به چشمان کودک نگاه کرده و برای  او آواز بخوانید و یا حرکاتی را که در حال انجام آن هستید برای او تشریح نمایید.

ماساژ صورت

مکیدن، دندان درآوردن و گریه کردن، می‌تواند موجب ایجاد تنش در کودک شود. با یک ماساژ  ساده می‌توان این تنش را کاهش داد. با انگشتان شست، حالت خنده در لبه بالایی سپس لب پایینی کودک ایجاد کنید و این حالت کشش ملایم راتا منتهی الیه فک پایینی و بالایی ادامه دهید. این عمل موجب رهایی ماهیچه‌ها و کاهش درد و تنش در وی می‌شود.

ماساژ قفسه سینه

انگشتان خود را روی سینه کودک قرار داده و به نرمی کف دست‌ها را موازی با یکدیگر به طرف پایین حرکت دهید. سپس بدون برداشتن دست‌ها آن را به آرامی به شکل قلب به سمت مرکز برگردانید.

ماساژ شکم

لبه خارجی یکی از دست‌ها را به طور افقی روی شکم کودک، درست زیر قفسه سینه قرار داده و دست دیگر را در پایین شکم کودک قرار دهید. حال با دستی که در قسمت بالای شکم قرار داده بودید به آرامی به طرف پایین شکم ماساژ دهید.

سپس دست را از روی شکم بردارید قبل از اینکه تماس دست با بدن کودک قطع شود، دست دیگر را در قسمت بالای شکم مثل قبل قرار داده و این کار را چند بار تکرار کنید. ماساژ برای رفع یبوست است و خارج شدن گاز موثر بوده، حرکات دودی روده را افزایش داده و عمل دفع را راحت‌تر می‌کند.

در مرحله بعد مچ  پای کودک را با دست چپ گرفته و با دست راست همان حرکات  را انجام دهید. این کار باعث آرامش شکم‌کودک می‌گردد. همچنین می‌توانید سر انگشتان خود را از سمت راست شکم کودک به سمت چپ شکم او، به صورت قدم زدن حرکت دهید. ماساژ را از قسمت داخلی کشاله سمت راست نوزاد شروع کنید و به نقطه مشابه در سمت چپ حرکت دهید. حین انجام این ماساژ، حرکت حباب های هوا گاز را می‌توانید زیر انگشتان خود احساس کنید. نوع خاصی از ماساژ شکم وجود دارد به صورت ترسیم حروف اول واژه انگلیسی:

I  LOVE  YOU

ماساژ در جهت عقربه‌های ساعت و به صورت استفاده از ابتدای حروف سه کلمه بالا انجام می‌شود. از سمت چپ خود روی شکم نوزاد شروع کنید. ابتدا از پایین شکم به سمت بالا بعد مجدا از همان سمت شکم به بالا ماساژ داده و سپس عرضی ادامه می دهیم. در انتها از پایین شکم به سمت بالا سپس عرضی و بعد ماساژ را به سمت پایین ادامه می‌دهیم.

ماساژ پشت

برای این بخش از ماساژ، کودکتان را توری بر روی شکم قرار دهید که پاهایش به سوی شما باشد. هنگام قرار دادن نوزاد روی شکم سر نوزاد را به یک طرف قرار داده تا راه تنفسی او باز باشد .

یکی از دست های تان را به طور افقی در زیر گردنش قرار دهید و به سمت پایین حرکت دهید. وقتی دستتان به پایین نشیمنگاه وی رسید، دست دیگر را برای شروع مجدد حرکت در بالا قرار داده و حرکت را چند بار تکرار نمایید.

ماساژ دست‌ها

هر دو دست را دور قسمت فوقانی بازوی کودک حلقه کنید. (در کودک تازه متولد شده، با انگشت سبابه و شصت هر دو دست این کار را انجام دهید). در حالی که فشار ملایمی می‌دهید، به آرامی دست‌های تان را در جهت مخالف هم بچرخانید. از روغن به مقدار کافی استفاده کنید تا انگشتان شما به راحتی حرکت کند. این کار را با کشش آرام تا مچ دست کودک انجام دهید . هر کدام از درس های کودک را به آرامی بالا برده، زیر بغل کودک را ماساژ دهید.

به منظور بالا بردن دست نوزاد تازه متولد شده باید انگشت ماساژ دهنده،زیر بغل کودک قرار گرفته و بهتر است بقیه انگشتان نیز بر روی شانه کودک قرار گیرند.

نکته: می توانید با حرکات چرخشی ،کف دست ،روی دست و انگشتان دست کودک را نیز خیلی ملایم ماساژ دهید.

ماساژ پاها

دست‌های تان را کنار هم روی یکی از ران های کودک قرار دهید و به دور آن حلقه کنید و خیلی آرام در جهت مخالف و در حالی که فشار ملایمی می آورید، بچرخانید. این کار را تا پایین پا انجام دهید و همراه با آن به آرامی پا را بکشید. هنگامی که انگشت شست و سبابه به مچ پاهای کودک رسید، کار را به اتمام برسانید و این حرکت را چند بار دیگر تکرار کنید.

همچنین می‌توانید کف دست ها را در دو طرف زانو قرار داده و غلتک وار تا مچ پا را ماساژ دهید. به علاوه می توانید کف پای نوزاد را نیز با حرکات چرخشی در کناره ها و وسط پا و حتی در قسمت انگشتانش، ماساژ دهید.

کتاب آرامش نوزاد نوشته خانم فیروزه روستا