یکی از ارزشمند‌ترین و کامل‌ترین تجربه زندگی هر پدر به عهده گرفتن مسئولیت رسیدگی و نگهداری از نوزاد خود است. فقط مراقب حوادث احتمالی باشید. مادرم به دلیل غریزی، توانایی پیش‌بینی حوادث را قبل از وقوع آن دارند.  نکات ایمنی را حین رسیدگی به کودک را رعایت کنید.

نوزاد شما در بدو تولد نه تنها پنج حس بینایی، بویایی، شنوایی، لامسه و چشایی را در اختیار دارد،  قادر به احساس درد، سرما و گرما است.

 با توجه به اینکه همه دریافت‌های کودک حسی است،  پس بسیار مهم است که اطلاعاتی که از دنیای پیرامون خود به دست می‌آورید مثبت و خوشایند باشد تا درک خوب و مثبت نسبت به آن پیدا کند.

آنچه کودک در اوایل زندگی خود از محیط بیرون دریافت می‌کند، آنچنان در ذهن او مثبت می‌شود که تقریبا پاک کردن و تغییر آن غیر ممکن است.

کودک با نیازهایی به دنیا می‌آید. بر اساس مطالعه‌ی روانشناسان در 14 اول زندگی‌، همه‌ی درخواست‌های کودک نیاز است و خواسته‌ای وجود ندارد. پس پاسخ به موقع و درست به این نیازها توسط مراقبین اصلی کودک الزامی است.

 البته تلقی و شناخت کودک از دنیای پیرامونش تا پایان 5 سالگی شکل می گیرد. پس توجه ویژه در این دوران‌؛ در سلامت روان کودک حائز اهمیت است.

بهتر است بدانیم که در کودک انسان، برخلاف دیگر پستانداران بخشی از تکامل پس از تولد صورت می‌گیرد.

هیپوتالاموس که فرماندهی بدن را برعهده دارد، تنظیم احساسات، تنظیم خواب وو بیداری، تنظیم گرسنگی و سیری ،تنظیم روز و شب، حرارت بدن و نظایر اینهاست. هنوز در کودک به دنیا امده کامل نیست. بنابراین چگونگی رفع نیازهای کودکان در ماه‌های اول زندگی نقش مهم در شکوفایی رشد متعادل آن را دارد. این نیازها شامل نیازهای زیستی و عاطفی کودک هستند.

با توجه به اینکه کودک امروز، آینده‌ساز فردای جامعه است، پس هرگونه سرمایه‌گذاری بدون وسواس علمی به همراه آگاهی و دانایی باید در این دوره انجام شود پس با هم به شناخت نیازهای اولیه کودک و رفع آنها می‌پردازدیم.

گریه نوزاد راهی برای ارتباط با دنیای بیرون  

گریه اول شیوه برقراری ارتباط ما با محیط است.  زمانی که پدر یا مادر به گریه نوزاد پاسخ می‌دهند، کودک کم‌کم به پدر و مادر خود اعتماد پیدا می‌کند، چرا که نیازش از این طریق برآورده شده است. کودک در ماه‌های اول هیچ وسیله غیر از گریه برای برقراری ارتباط ندارد و بعد از آن شروع به تولید صداهایی مثل آغوم و غان و غون می کند و از چهار هفتگی گریه نوزاد بنابر نوع نیازش است. (مثل گرسنگی درد خیس بودن جا،  نیاز به مراقبت) حالت‌های خاص پیدا می‌کند.

شیر مادر پس از تولد کار تغذیه ی کودک را بر اساس نیازهای روزانه و ماهیانه کودک تامین می‌کند. مادر ماده حیاتی و خارق‌العاده‌ای است که حاوی پادتن‌ها، هورمون‌ها و بسیاری مواد ویژه است که ما هنوز در آغاز راه شناخت آن هستیم.  پس هیچگاه نمی‌توان همه این موارد را در یک قوطی شیرخشک انباشت. ارتباط عاطفی مادر و کودک هنگام شیر دادن، یک امتیاز استثنایی برای شیر مادر است و تأثیر شگفت‌انگیزی بر رشد عاطفی، عقلی و روانی کودک دارد.  تحقیقات نشان داده که سطح اکسیژن خون مادرانی که با شیر خود نوزادشان را تغذیه می‌کنند، بالاتر است و همین امر موجب تغییرات خلقی مثبت و افزلیش رضایت‌مندی از حس مادری می‌شود.

برخی مطالعات جدید نشان می‌دهد که شیر مادر نه تنها در تامین تندردرستی دئرانت شیرخواری و کودکی  نقش دارد بلکه حتی در دوران میانسالی و سالمندی نیز تاثیر مثبت آندر سلامت انسان آشکارا قابل توجه است، یعنی کسانی که در دوران کودکی با برخورداری از نعمت ارزشمند شیر مادر تغذیه شده اند در میانسالی کمتر به بیماری‌های قلبی عروقی دیابت نوع دو فشار خون و چاقی مضمن گرفتار می‌شوند. ترکیب شیر مادر از تولید تا پایان شیرخواری به تناسب نیاز کودک اندک اندک تغییر می‌کند و همین مسئله سبب می‌شود همواره کودک از مطمئن‌ترین و مناسب‌ترین تغذیه بهره‌مند باشد.

تغذیه نوزاد 

 شاید اولین و مهمترین نیاز و نگهداری از نوزاد رفع گرسنگی اوست. لازم است با شیوه تغذیه درست و روند آن در ابتدا آشنا شویم .

 تغذیه نوزاد تا ۶ ماهگی از طریق شیر انجام می‌شود.  نوزاد شما به غیر از شیر به چیز دیگری نیاز ندارد.  این شیر می‌تواند شیر مادر یا شیر خشک باشد که البته شیر مادر بسیار توصیه می‌شود؛ ولی گاهی اوقات به دلایل مختلف این امکان وجود ندارد شیر مادر تامین کننده نیازهای غذایی کودک و تأمین کننده و تقویت کننده سیستم ایمنی کودک و نیز برطرف کننده نیازهای عاطفی وی است. تامین این سه نیاز یک جا  از طریق دیگری قابل دسترس نیست.

ترکیب شیر مادر در هر مرتبه از شیردادن نیز کمی تفاوت می‌کند. به طوری که در ابتدا شیر رقیق‌تر و در انتها غلیظ‌تر و دارای چربی بیشتری است. اصولاً کودکانی که از شیر مادر بهره‌مند می‌شوند کمتر به بیماری‌های عفونی، گوارشی، تنفسی و بیماری‌های مربوط به گوش میانی مبتلا می‌شوند.

حتی در سال دوم زندگی یک سوم نیاز انرژی کودک می‌تواند از شیر مادر تأمین گردد. توصیه می‌شود کودکان در شش ماه اول زندگی در صورت وزن‌گیری درست، انحصارا از شیر مادر تغذیه کنند.  بعد از شش ماهگی تغذیه با غذای کمکی و با نظر متخصص اطفال آغاز می‌گردد، ولی هنوز اولویت با شیر مادر است.

 برای حفظ و تداوم شیردهی دانستن این اصول مفید است:

1: مکیدن صحیح و مکرر : مهمترین عامل در افزایش شیر مادر مکیدن درست و مداوم شیر از پستان مادر  توسط شیرخوار و تخلیه پستان است.

 اگر شیر ترشح شده در پستان ها مرتب تخلیه نشود، به تدریج تولید و ترشح آن کاهش یافته و سپس متوقف می‌گردد. هر چه تغذیه با شیر مادر زودتر شروع شود،  احتمال موفقیت در امر شیردهی بیشتر می‌شود.

2: آرامش خاطر مادر: نگرانی و اضطراب عاملی بسیار مهم در کاهش تولید شیر است. از مهمترین عواملی که در روزهای اول باعث نگرانی مادر می‌شود، کم بودن حجم شیر است. باید به مادران یادآوری نمود که اکثریت مادران در روزهای اول شیر کمی دارند که این امر کاملاً طبیعی است؛ ولی به تدریج به نوزاد با علاقه و هوشیاری بیشتر و مکرر پستان‌های مادر را می‌مکد، بر حجم شیر افزوده می‌شود که البته حمایت همه افراد خانواده به خصوص پدر در نقش  مهمی در این رابطه دارد.

3: مادران شیر ده باید غذاهای سالم ومتنوعی مصرف کنند. اثر غذاهای مختلف روی افراد مختلف متفاوت است و فقط خود مادر است که می‌تواند متوجه شود که چه موادی باعث زیاد شدن یا کاهش شیر او می‌شوند. 

همچنین مادر در می‌یابدکه بعد از خوردن چه غذاهایی، نوزاد مزه شیر او را دوست ندارد.

توجه داشته باشید پس زدن سینه توسط نوزاد، ممکن است به دلیل استرس مادر یا تغییر در بو و طعم شیر مادر باشد. (مصرف آنتی بیوتیک، زمان پریود مادر، مصرف مواد غذایی خاص در این رابطه موثر است.) بعضی غذاها و نوشیدنی‌هایی که توسط مادر استفاده می‌شود بر شیر اثر می‌گذارد . این اثر هم می‌تواند شامل تغییر مزه شیر باشد و هم تغییر میزان شیر. باید از مصرف الکل، شیرین کننده‌های مصنوعی، غذاهای دارویی، ادویه فراوان خودداری شود. کافئین موجود در چای، شکلات و بعضی از نوشیدنی‌ها؛ مانند قهوه و حبوبات می‌تواند تاثیر منفی داشته باشد.

۴: در طول مدت شیردهی، زمان مناسبی برای رژیم گرفتن و ورزش بیش از اندازه نیست. کاهش وزن سریع نه تنها میزان تولید شیر را کاهش می‌دهد بلکه باعث می‌شود سمومی که در بافت‌های چربی جمع شده‌اند در شیر آزاد شوند. بعضی‌ها معتقدند این سموم می‌تواند باعث تندخویی شیرخوار شود.