خوشبختانه در عصر بیداری روان‌شناسی، تفکر مکتب رفتارگرایی که تربیت صحیح کودک را در قرار دادن وی در انزوا و نهایتاً رسیدن کودک به استقلال می‌دانست، جای خود را به الگوهای تربیتی تعدیل شده و ارتقای مهارت‌های جسمی و ذهنی از طریق ارتباط تنگاتنگ و نوازش داده است.

در هنگام تولد، همهٔ اطلاعات و احساسات ازطریق بزرگ‌ترین عضو بدن، یعنی پوست دریافت می‌شود. هنگامی‌که نوزاد درآغوش گرم مادر مورد نوازش قرار می‌گیرد، از طریق حس لامسه احساس رضایت می‌کند.

در چنین مواردی از طریق سیستم عصبی، یک جریان الکتریکی در بدن تولید شده که منجر به واکنش شیمیایی و ترشح موادی در مغز می‌شود که نه تنها باعث رشد مغز بلکه دیگر ارگان‌های بدن نیز می‌شود.

نوازش و در آغوش گرفتن نوزاد، می‌تواند احساس اضطراب، نگرانی و افسردگی را که خود باعث ترشح مواد شیمیایی استرس‌زا در مغز است، در کمتراز یک‌میلیونیم ثانیه خنثی کند.

ماساژ و نوازش کودک در اصل نوعی پادزهر برعلیه استرس‌های وارد شده حین و بعد از تولد است. سلامت نوزاد در همهٔ ابعاد آن (سلامت جسم، ذهن، احساس و روان) و همچنین ایجاد چرخهٔ تعادل در بدن وی، با نوازش و ماساژ برقرار می‌گردد.

توجه به نوازش و ماساژ در دورهٔ فرا مدرن، نوعی اعتراض به ماشینی شدن زندگی است که باعث شده، انسان‌ها از لذت نوازش محروم بمانند. زندگی مدرن موجب شده که ما از بی‌رحمی و خودخواهی یکدیگر دچار احساس عدم امنیت و از هم گریزان شویم، در حالی‌که انسان فطرتاً به صلح و دوستی گرایش دارد.

سال‌های سال، به محض تولد نوزاد، وی را از مادر جدا می‌کردند و همهٔ اقدامات در جهت جداسازی مادر و نوزاد بود. اکنون روند مراقبت از کودک به‌طور قابل ملاحظه‌ای تغییر یافته و این دستاورد بر رابطهٔ فیزیکی مادر و فرزند از همان لحظهٔ تولد تأکید دارد. امروزه ارتباط والدین و کودک روزبه‌روز مورد توجه بیشتری قرار می‌گیرد.

اگر به پیشینهٔ فرهنگی خود نگاه کنیم، درمی‌یابیم که تماس مکرر با کودک از طرق مختلف، همواره مورد توجه اطرافیان و خانواده بوده است. با این وجود متأسفانه، ما نیز در دوره‌هایی، به دلیل تأثیرپذیری از فرهنگ دنیای غرب، به این تماس کمتر توجه کرده‌ایم.

نوزاد مفهوم عبارات وکلمات را درک نمی‌کند، بلکه از طریق پوست رضایت خود را به دست می‌آورد. اشخاصی که در کودکی مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار می‌گیرند، در بزرگسالی تبدیل به افرادی تندخو خشن می‌شوند.

پس بیاییم با احیای فرهنگ نوازش و در آغوش کشیدن و توجه به کودکان، در آینده، بزرگسالان سالم و شادابی در جامعه داشته باشیم.

زندگی‌کردن فقط نفس کشیدن نیست، بلکه به کار گرفتن اندام‌ها، حس‌ها و استعدادهاست تا از طریق آن بتوانیم زنده بودن و زندگی کردن را به بهترین نحو تجربه کنیم.

ماساژ و نوازش کودک فرصت ایده‌آلی است که پدر و مادر را قادر می‌سازد که نه تنها به‌منظور برطرف ساختن نیازهای زیستی کودک، بلکه از طریق لمس و تماس با وی، ارتباطی را برقرار کنند که در سایهٔ آن، احساس اعتماد و امنیت – که پایهٔ رشد متعادل شخصیتی در کودک است – بنا نهاده شود.

کتاب کوچک آرامش نوزاد، گامی است در جهت ایجاد احساس امنیت در نوزاد. هرچه فاصلهٔ بین تولد کودک و نوازش و ماساژ – که خود تولد عاطفی یک انسان به‌شمار می‌آید – کمتر باشد، خشت‌های اعتماد و امنیت کودک نسبت به محیطش (پدر و مادر) محکم‌تر می‌شود. کودکانی که در سنین بالاتر دچار مشکلاتی نظیر اضطراب و اختلالات ناشی از آن می‌شوند، شاید در ماه‌های اول زندگی، به اندازهٔ کافی در آغوش گرفته نشده و ارتباط، لمس و ماساژ در مورد آن‌ها کمتر صورت گرفته است!

خشت اول چون نهد معمار کج    تا ثریا می‌رود دیوار کج

به امید این‌که پدران و مادران جوان با آگاهی از این مطالب، آینده‌سازان فردای جامعه را با رشدی متعادل از هر حیث، پرورش دهند و کودکان ما از سوء تغذیهٔ نوازش که از عوامل اختلال در رشد جسمی، ذهنی و روانی است، رنج نبرند.

برای آگاهی چگونگی ماساز نوزاد به کتاب کوچک آرامش نوزاد تألیف فیروزه روستا مراجعه کنید.