دندانپزشکی در بارداری

بارداری تمام جنبه های زندگی یک زن را تحت تاثیر قرار می دهد.

و براي مادر كافی بودن، مادر با كيفيت بودن و مادر معنوي بودن توجه به پذيرش تغييرات منطبق شدن با تغييرات و توجه به سلامت جسم اولين گام است.

بارداری می‌تواند لثه‌ها، دهان و دندان‌های مادر باردار را تحت تأثیر قرار دهد. در صورت داشتن اطلاعات قبلی درباره‌ی این تغییرات و روش‌های بهبود آن می‌توانید بسیاری از نگرانی‌های خود را در این دوران کنترل کنید.

تاثیر بارداری بر دندان چیست؟

بیشتر زنان حامله به دلیل نوسانات هورمونی در دوران حاملگی و افزایش حجم خون، لثه ها پر خون شده و  ممکن است هنگام مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان، لثه‌ها خونریزی کنند. در صورت تجربه‌ی قبلی التهاب لثه، احتمال تجربه‌ی مجدد آن در بارداری بیشتر است.

در تحقیقات اثبات شده اگر لثه‌ها به دلیل تغییرات هورمونی بارداری، ملتهب شده باشند در ماه آخر حاملگی بهبود یافته و بعد از زایمان به حالت قبل باز می‌گردند. در این دوران دندان‌های جلویی بیشتر دچار تغییرات لثه خواهند بود.

همچنین، در زنانی که دچار تهوع صبحگاهی شدید هستند، استفراغ می تواند باعث اسیدی شدن دهان شده و باعث فرسایش مینای دندان شود.

به یاد داشته باشید که درست پس از استفراغ، مسواک نزنید.

اسید معده در تماس با دندان باعث نرم شدن مینای دندان شده است. که مسواک زدن می تواند باعث زدوده شدن مینا از روی دندان شود. پس از استفراغ کافی است دهان خود را با آب بشویید.

بسیاری از زنان باردار از خشکی دهان شکایت می کنند.

شما می توانید با نوشیدن آب بیشتر و استفاده از آبنبات های بدون قند از تاثیر بارداری بر دندان بکاهید.

این نوع آبنبات ها باید حاوی زایلیتول باشند که از آسیب به دندان پیشگیری می کند.

عفونت دندان در بارداری

به علت کارکرد ویژه و نفوذ هورمون‌های بارداری و همچنین افزایش جریان خون در تمامی بدن مثل دهان در دوران بارداری، معمولا لثه‌ها نرم، متورم و حساس‌تر از حالت معمول می‌شوند و احتمال التهاب لثه و عفونت دندان نیز افزایش می‌یابد. فراموش نکنید که حتی با درد خفیف دندان احتمال عفونت دندان در بارداری وجود دارد، به همین دلیل باید از کوچکترین علائم نیز غافل نشوید. درمان عفونت دندان در بارداری اهمیت بسیاری دارد زیرا اگر درمان نشود می تواند باعث آسیب به رشد جنین گردد.

پیشگیری

برای کاهش تاثیر بارداری بر دندان لازم است که بهداشت دهان و دندان را جدی تر بگیرید:

• دو بار در روز مسواک بزنید و هر بار دو دقیقه به این کار اختصاص دهید.
• هر روز نخ دندان بکشید.
• استفاده از دهانشویه آنتی باکتریال نیز به کنترل التهاب لثه کمک می کند.
• برخی از دندانپزشکان توصیه می کنند از دهانشویه فاقد الکل استفاده شود.
• با مراجعه به دندانپزشک از سلامت دندان و لثه های خود اطمینان حاصل کنید.
• اما درمان های جراحی لثه باید به بعد از زایمان موکول شوند.
• درصورتی‌که لثه‌های شما شدیداً حساس هستند، از خمیردندان‌‌های مخصوص لثه‌های حساس استفاده کنید.
• خوراکی‌‌هایی را میل کنید که سرشار از ویتامین C (مفید برای لثه‌ها) و کلسیم (مفید برای دندان‌ها) باشند.
• ویتامین C به تقویت و ترمیم سلول‌های بدنی کمک کرده و در مرکبات، بروکلی، سیب‌زمینی، گوجه فرنگی و دیگر میوه‌ها و سبزی‌ها یافت می‌شود. اگر باردار هستید، حتماً مقدار پیشنهادی روزانه را مصرف کنید. و اگر از مکمل ویتامین C استفاده می‌کنید، مقدار پیشنهادی آن تقریبا 80 میلی‌گرم در روز است. بهتر است مواد غذایی حاوی ویتامین های لازم را هم حتماً مصرف کنید.
•  و مصرف شیرینی‌ها، بیسکویت و به‌ویژه نوشابه‌های سرشار از قند را کاهش دهید. زیرا مصرف این مواد باعث خرابی دندان و مشکلات لثه‌ها می‌شوند.

بهنرین زمان درمان دندانپزشکی زنان باردار

بهترین زمان برای انجام درمانهای دندانپزشکی در زنان باردار ۳ ماهه دوم حاملگی است. در ۳ ماهه اول بارداری چون جنین در حال شکل گیری است، مصرف داروها و احتمال بروز عفونت روی روند رشد و تکامل اثر میگذارد. لذا به زنان باردار توصیه می شود در صورتی که مشکلات دهان و دندانشان اورژانسی نیست. ترجیحا در ۳ ماهه اول هیچ اقدامی نکنند. در ۳ ماهه سوم  نیز تحمل مادر برای روی صندلی  دندانپزشکی کاهش می یابد و فشار بر روی مثانه و ورید اجوف تحتانی او زیاد می شود که مجبور به جابجایی و رفتن به دستشویی پیدا می کند. لذا بهتر است فقط درمانهای کوتاه مدت و اورژانس در این دوره انجام شود.

درصورتی‌که به هرگونه درمان دندانی نیاز دارید، حتما قبل از اجرای هرگونه مداوا، دندان پزشک خود را از بارداریتان مطلع کنید. بهتر است، برای درمان‌های انتخابی دندان‌هایتان تا بعد از به دنیا آمدن فرزندتان صبر کنید. اما اگر به هرگونه مشکل دندانی مبتلایید. مثل دندان شکسته یا تورم چرکی، فورا برای مداوای آن به دندان پزشک مراجعه کنید.

اگر هنوز باردار نشده اید، به شما توصیه می کنیم پیش از باردار شدن به دندانپزشک بروید. و پس از درمان همه بیماری ها و مشکلات دهان و دندان اقدام به بارداری کنید.

درمان های ساده

درمان دندانپزشکی در طول مدت بارداری شامل درمان های ساده و پیشگیرانه مثل جرم گیری و ترمیم پوسیدگی هاست. انجام درمان های پیچیده معمولا به بعد از این دوران موکول می شود. مگر آنکه به دلیل ابتلای مادر به درد دندان گریزی از آن نباشد. جراحی ها اغلب به بعد از بارداری موکول می شوند ولی گاهی جراحی اجتناب ناپذیر است مثلا بر داشتن افزایش حجم لثه دوران بارداری که لثه به سطح جونده دندانها  رسیده که حین جویدن دردناک باشند و زن باردار نتواند غذا بخورد و یا از نظر روحی و روانی بعلت زیبایی، بیمار بسیار در رنج باشد.

نکات قابل توجه

• زنان باردار اگر از بوی خمیر دندان حالت تهوع پیدا می کنند از خمیر دندانهای بدون بو استفاده کنند.
• رعایت نکردن بهداشت دهان توسط زنان باردار خطر زایمان زود رس را تا ۷ برابر افزایش می دهد عفونت دهان  و دندان با افزایش پروستا گلاندین ها منجر به زایمان زود رس می شود.
• زنان باردار به علت ویار از زدن مسواک و نخ دندان خوداری کرده که خود باعث پوسیدگی می شود و داشتن ویار تمایل به مصرف غذای شیرین و ترش را زیاد کرده که هر دو این مواد باعث پوسیدگی و خوردگی دندان ها می شود.

بین مراجعات متعدد به پزشک زنان، انتخاب بیمارستان و خرید وسایل نوزاد، رفتن به دندان‌پزشک را از لیست کارهای ضروری دوران بارداری جا نیندازید. ویزیت دندان‌ها در دوران بارداری کاملاً بی‌خطر و برای سلامت دهان و دندان شما اهمیت دارد. نه‌تنها پیش از به دنیا آمدن نوزاد باید دندان‌ها را جرم‌گیری کنید. و پوسیدگی‌ها را از بین ببرید. بلکه دندان‌پزشک در این دوران باید شما را از تغییرات احتمالی دهان و دندان در دوران بارداری مطلع کند.

توصیه های بیشتر

متخصصین زنان و زایمان توصیه می کنند: هنگام شستشوی دندان‌ها در دوران بارداری از فشار زیاد بر روی دندان و لثه خودداری کنید و از مسواکهای بسیار نرم  استفاده کنید. درصورتی‌که مسواک زدن به سمت انتهای دهانتان باعث حالت تهوع شما می‌شود، نخ دندان بکشید و از دهانشویه استفاده کنید.

انجمن دندان‌پزشکان امریکا و انجمن متخصصان زنان و مامایی و آکادمی متخصصان کودک امریکا زنان را تشویق می‌کنند در دوران بارداری حتماً به دندان‌پزشک مراجعه کنند. متخصصان می‌گویند: «این دوره مهمی در زندگی زنان است و حفظ سلامت دهان مستقیماً روی سلامت عمومی بدن تأثیر می‌گذارد.

فیروزه روستا (کارشناس ارشد و مدیر مسول مرکز سلامت مادران)

دندانپزشکی در بارداری

مجله سلامت

پیج اینستاگرام سلامت مادران