سوگ جنینی

سوگ جنینی

همیشه بارداری و زایمان همراه با شادی نیست، همراه با تولد نوزاد سالم نیست، گاهی مرگ جنین یا نوزاد را هم به همراه دارد. شاید بعضی وقت ها به علل مختلف که در مورد آن در ادامه مقاله توضیح داده خواهد شد، به نام سوگ سخت از آن یاد می کنند.

چند تا واژه است كه بهتر است با آن آشنا شویم:

  • به مرگ جنینی قبل از بیست هفته سقط می گوییم
  • به مرگ داخل رحمی بعد از بیست هفته مرده زایی می گوییم
  • به مرگ های هفته اول بعد از زایمان مرگ زود رس نوزادی اطلاق می شود

خوشبختانه در سال های اخیر پیشرفتهای زیادی در مقوله بارداری و نوزادی شده است. و میزان مرگ و میر ها جنینی نوزادی به مراتب کمتر شده ولی ممکن نیست. و باید در نظر داشته باشیم که این نوع از دست دادن ها هم سوگ محسوب می شود. و مادر باید ۵ مرحله سوگواری سالم را طی کند و این از دست دادن و این داغ در وجودش التیام ببخشند.

سوگ جنینی

 

شناخت ۵ مرحله سوگ

انکار واقعیت: فرد از اتفاق ایجاد شده شوکه می شود که این شوک و انکار و نپذیرفتن واکنش طبیعی بدن است و به سلامت روان وی کمک می کند.

خشم: بروز هیجان و چرایی ها شروع می شود ، چرا من ؟ و این خشم ابراز نشده کاملا طبیعی است.

چانه زنی: شکل گیری خواب ها و تخیلات که نوعی التیام وجودی است خواب دیدم دارم لباس تنش می کنم خواب دیدن دارم شیر میدهم.

آشفتگی، بدنبال مقصر گشتن، بی خوابی، بی اشتهایی که علایم غم و افسردگی است که اگر این مرحله طول بکشد ،مشاوره لازم است.

مرحله پذیرش: که قبول واقعیت است و کم کم روال معمول زندگی شروع می شود.

 

سوگ جنینی

چکار کنیم که سوگ طولانی مدت نشود؟

اول باید بدانیم سوگ نوزادی منحصر به فرد است و متفاوت!
مادری که با فرزندش پیوند عاطفی برقرار کرده، دلبستگی اش با فرزندش شروع شده ولی هنوز دیگران این پیوند را ندارند. پس اولا در این سوگ تنهاست دوماً امکان دارد با واژگانی حساب نشده مثل اینکه «یکی دیگه» داغ مادر را بیشتر کنید.
در سوگ بزرگسال همه سیاه می پوشند ولی جنین و نوزاد برای اطرافیان اصلا «شاید» مهم نباشد.
همدلی کمتر دیده می‌شود و آگاه به پیوند عاطفی و اتصال روحی این دو نفر با هم ندارند.
تمام موارد فوق باعث می‌شود ۵ مرحله بطور طبیعی اتفاق نیفتد. و این مادر کمتر با دیگران حرف میزند. و کمتر احساسش را بروز می دهد. و به این صورت به «سوگ خاموش» یا «سوگ بی پایان» اطلاق می شود. و می تواند در دراز مدت سلامت روان مادر را تحت تاثیر قرار دهد.

نباید فراموش کنیم که درمنحصر به فرد بودن این سوگ علت دیگری هم دارد. مادران جوان شاید هنوز تجربه‌ای از دست دادن عزیزی را نداشته باشند. و این اولین از دست دادنشان باشد.

نکته به همراهان

مراقب خشونت های کلامی با این داغدیدگان متفاوت باشید یکی دیگه بدترین تسکین یک مادر است.

 

غیر این سوگ سوگ های دیگری هم وجود دارد مثل سقط خود به خودی که باید بیشتر به این صورت توجه کرد که بدان سوگ فراموش شده اطلاق می شود البته حتی تو سقط های اختیاری که این سوگ وجود دارد که احساس گناه ما در هم به ان اضافه می شود.

نکته جالب این است که سوگ جنینی همیشه مرگ نیست. هر از دست دادنی سوگ است مثل گذاشتن (سر راه کودک) تحقیقات نشان می دهند که تقریباً تمام مادران که کودک سر راه گذاشته با رضایت درونی این کار را نکردند. و آرزوی آن این است که این کودک کجا ست سوگ اتمام نیافته.

سوگ هایی هم داریم که با زمان کم رنگ می شود. ولی علائم در اوایل تولد کودک دیده می‌شود مثل فاصله inside baby و outside baby. یعنی تصویر دوران جنینی که از کودک خود دارد با کودک واقعی که بعد از تولد میبینه تفاوت دارند، دچار اندوه می‌شود. در این موارد مادر کمتر در مورد این حس با دیگران صحبت می‌کنند زیرا می‌ترسد مادریش زیر سوال برود.

و سوگهایی هم داریم از جنس عدم رضایت از تجربه زایمانی – داشتن زایمان سخت و رویاهایی که در سر پرورش داده ولی بعد از تولد عملی نمی‌شود. پس مادر دچار سوگ و اندوه می شود تصورات محقق نشده نیز مادر را به سمت سوگ میبرد. که به سوگ نادیده گرفته مادران معروف است فراموش نکنیم که دامنه تاثیر این سوگ نیز می تواند عمیق باشد

 

 

سوگ جنینی

 

راهکارهای کاربردی و علمی برای مادران دچار سوگ
  • همراهی نزدیکان و خانواده و درک این نزدیکان از مراحل سوگ
  • توقع زیاد نداشتن از همسر که شاید دچار سوگ شده ولی رفتار بیرونی متفاوت خواهد بود
  • ارتباط با گروه های حمایتگر به گروه مادران داغدار که با هم جمع می شوند و تجربیاتشان را به اشتراک می گذارند. تفاوت رفتاری در پدر گاهاً اختلاف زوجین را ایجاد می کند. پس گفت و گوی دو نفره، ابراز احساسات، انتظاراتی که از یکدیگر دارند را حتماً ابراز کنند. البته نزدیکان مادر نیز داغدار هستید و اصولا اعضای نزدیک خانواده احساس عذاب وجدان می‌کنند که نمی توانند به مادر کمک کنند.
  • نشانه‌ای از کودک یا جنین به تمایل مادر در اختیار قرار دادن مثل استامپ کف پا به کمکی از کودک
  • کاشتن یک درخت، البته علم اخلاق حرفه‌ای توصیه می‌کند که کادر درمان همه به سلامت روان مادر توجه کنند.
  • چنانچه مادر تمایل به شرکت در خاکسپاری دارد، چنانچه مادر تمایل به دیدن محل خاکسپاری دارد مانع نشود. در ایران جنین بعد از نوزده هفته دفن صورت می‌گیرد به این صورت سوگواری سالم رخ می دهد. فراموش نکنیم که اعتقادات می‌تواند باعث آرامش خاطر مادر شود. حدیثی از پیامبر (ص): جنینی که در دوره نفاس مادر فوت شود می تواند مادر را به سمت بهشت بکشاند، “دستت را می‌گیرد و وارد بهشت می کند”

 

تهیه و تنظیم : فیروزه روستا

برگرفته از برنامه دوست عزیزم دکتر فاطمه واثق استاد دانشگاه تهران

 

سوگ جنینی

مجله سلامت

پیج اینستاگرام سلامت مادران

دیدگاه‌ خود را بنویسید