انواع جفت در بارداری (از نظر محل قرارگیری آن)

جفت اندام مهمی است که برای تامین اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز جنین و نیز زدودن مواد زاید از خون او در رحم مادر باردار رشد می کند. جفت از طریق بند ناف به جنین و از سوی دیگر به دیواره رحم متصل می شود. اتصال جفت به رحم می تواند در قسمت بالا، جانبی، جلو یا پشت رحم صورت گیرد. حتی در موارد نادر ممکن است به ناحیه تحتانی رحم متصل شده و دهانه رحم را مسدود کند به این ترتیب انواع جفت در بارداری می تواند جنین شما را طی نه ماه همراهی کند.

در محلی که تخمک بارور شده و به رحم متصل شود، جفت در آنجا تشکیل میشود.

نامگذاری جفت در بارداری بستگی به محل تشکیل آن در رحم دارد.

موقعیت قرارگیری جفت از طریق سونوگرافی آنومالی (معمولا قبل از هفته بیستم) بررسی می‌شود.

• جفت قدامی:  بر روی دیواره جلویی رحم
• جفت خلفی: بر روی دیواره پشت رحم
• جفت فوندال یا بالایی: بر روی دیواره بالای رحم
• جفت جانبی: در سمت راست یا چپ رحم
• جفت پایین: در قسمت تحتانی رحم

انواع جفت در بارداری به شرح زیر است:

جفت خلفی:

در این نوع جفت، معمولاً یک تخمک بارور شده در قسمت پشتی دیواره رحم لانه گزینی کرده و جفت نیز در دیواره پشتی رحم تشکیل می شود و رشد می کند. وقتی جفت در این حالت قرار دارد ، به آن جفت خلفی می گویند.

جفت قدامی:

وقتی تخمک بارور شده در قسمت جلوی رحم لانه گزینی کند، جفت نیز در دیواره جلوی رحم تشکیل می شود و جنین پشت آن رشد می نماید. این نوع جفت به جفت قدامی معروف است.

جفت فوندال:

وقتی که در قسمت انتهایی یا بالای رحم قرار بگیرد، با نام جفت فوندال شناخته می شود. گاهی اوقات، جفت در عین حال که قدامی یا خلفی است می تواند فوندال نیز باشد. در این وضعیت به آن فوندال – قدامی یا فوندال – خلفی می گویند. در جفت فوندال – قدامی معمولاً جفت در قسمت بالای رحم تشکیل شده و کمی به سمت جلوی رحم امتداد می یابد. در جفت فوندال – خلفی نیز جفت در قسمت بالای رحم تشکیل می شود و تا پشت رحم گسترش می یابد.

جفت جانبی:

زمانی تشکیل می شود که جفت به دیواره جانبی رحم در سمت راست یا چپ متصل گردد.

جفت سرراهی (جفت پائین):

به شرایطی که جفت به سمت انتهای پائین رحم یا به سمت دهانه رحم رشد کند، “جفت پائین” می گویند. چنانچه جفت به دهانه رحم برسد و آن را به صورت جزئی یا کامل بپوشاند، جفت سرراهی نام دارد و با عوارض بسیاری در بارداری همراه است.

انواع  مختلفی از جفت سرراهی وجود دارد.

جفت سیرکولار (حالت دایره ای):

دایره ای بودن جفت امری طبیعی است. در هفته های دوازدهم و سیزدهم است که جفت تشکیل میشود و میتوان در مورد وضعیت آن نظر داد، در هفته های اول بارداری محل قرارگیری جفت چندان اهمیتی ندارد. ولی ماما یا پزشک  توصیه هارا میدهند.

کدامیک از انواع جفت در بارداری خطرناک است؟

وضعیت خلفی، قدامی، فوندال یا جانبی جفت، موقعیتی طبیعی برای اتصال و رشد جفت به شمار می آید و جای نگرانی نیست. اما اگر جفت در قسمت پائین رحم و به سمت سرویکس (دهانه رحم) رشد کند، می تواند نگران کننده باشد. این وضعیت به موقعیت جفت سرراهی معروف است، از آنجا که مسیر دهانه رحم را مسدود می کند، مانع از زایمان طبیعی خواهد شد. در چنین شرایطی برای تعیین موقعیت جفت، سونوگرافی های متعددی انجام می شود تا پزشک در جریان عوارض ناشی از موقعیت جفت قرار بگیرد.

عواملی که بر سلامت جفت اثر می‌گذارند؟

• سن مادر: مخصوصا در سنین بالای  40 سال.
• پارگی زودرس غشاها: در زمان بارداری جنین توسط غشا هایی مملو از مایعات احاطه شده که در صورت پارگی مشکلاتی را برای جفت ایجاد می‌کند.
• جراحی‌هایی که ممکن است قبلا بر روی رحم انجام گرفته باشد.
• لخته شدن خون به هر علتی در جفت.
• فشار خون بالا.
• دیابت ها.
• چاقی مادر.
• مشکلات جفت در بارداری قبلی: اگر در بارداری قبلی مشکل جفت داشته اید، احتمال بروز مجدد آن مشکل وجود دارد.
• ترومای شکمی: ناشی از سقوط یا ضربه، خطر جداسازی جفت از رحم را بالا می‌برد.
• بارداری چند قلویی.
• مصرف مواد مخدر و الکل.

فراموش نكنيد تغذيه سالم و دريافت مناسب اكسيژن و امتناع از غذاهای نبمه آماده و هوای آلوده نقش بسيار مهم در عمالكرد جفت كه منبع حيات كودك است دارد.

صبا سادات محسنيان

دانشجوی مامايی دانشگاه علوم پزشكی ايران

با نظارت فيروزه روستا

مدرس كشوری آمادگی زايمان

انواع جفت در بارداری

مجله سلامت

پیج اینستاگرام سلامت مادران